Trong môi trường giáo dục, cách giáo viên nhìn nhận và kỳ vọng vào học sinh có thể tạo ra những tác động sâu sắc, định hình kết quả học tập của các em. Hiện tượng này, được gọi là Hiệu ứng Pygmalion, cho thấy rằng những kỳ vọng này, dù tích cực hay tiêu cực, đều có xu hướng trở thành hiện thực.
Theo các chuyên gia như Yana Tymoshuk và Daria Oleinik, những kỳ vọng của giáo viên đóng vai trò then chốt. Tymoshuk giải thích rằng khi một giáo viên coi một học sinh là "có vấn đề", bộ não của giáo viên có xu hướng tìm kiếm và củng cố những hành vi đó, vô tình tạo ra một vòng luẩn quẩn. "Nếu tôi kỳ vọng học sinh của mình có vấn đề, tôi sẽ củng cố điều đó trong kết quả học tập của em. Bộ não của chúng ta được lập trình để tiết kiệm năng lượng, vì vậy nếu giáo viên quyết định rằng học sinh đó có vấn đề, họ sẽ làm mọi cách để chứng minh điều đó," cô nói.
Nghiên cứu kinh điển về Hiệu ứng Pygmalion, được thực hiện bởi Rosenthal và Jacobson vào năm 1968, đã cung cấp bằng chứng mạnh mẽ về ảnh hưởng này. Trong nghiên cứu, giáo viên được thông báo rằng một số học sinh được chọn ngẫu nhiên có tiềm năng phát triển trí tuệ vượt trội. Cuối năm học, những học sinh này thực sự cho thấy sự tiến bộ đáng kể hơn so với các bạn cùng lớp, chứng minh rằng kỳ vọng cao có thể thúc đẩy hiệu suất.
Ngược lại, hiệu ứng Golem xảy ra khi giáo viên có kỳ vọng thấp, dẫn đến việc cung cấp ít sự hỗ trợ hơn, các nhiệm vụ kém thử thách hơn và hạn chế cơ hội phát triển. Điều này có thể khiến học sinh mất đi động lực, giảm lòng tự trọng và cuối cùng là kém hiệu quả.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng những kỳ vọng này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm đặc điểm cá nhân của học sinh như chủng tộc, tình trạng kinh tế xã hội và lịch sử học tập trước đó. Sự khác biệt trong cách giáo viên tiếp cận từng học sinh là yếu tố quan trọng. Tymoshuk nhấn mạnh rằng cùng một giáo viên có thể có những cách tiếp cận khác nhau với các học sinh khác nhau, và cách tiếp cận này có thể phù hợp hoặc không phù hợp với từng em. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc cá nhân hóa phương pháp giảng dạy để đáp ứng nhu cầu riêng biệt của mỗi học sinh.
Nghiên cứu bổ sung từ các nhà khoa học như Hattie đã báo cáo một kích thước hiệu ứng trung bình đáng kể (d = 0.58) cho thấy mối liên hệ giữa kỳ vọng của giáo viên và kết quả học tập. Điều này nhấn mạnh rằng việc nâng cao kỳ vọng của giáo viên có thể có tác động trực tiếp và ngay lập tức đến tâm lý, động lực và hiệu suất học tập của học sinh. Để tối ưu hóa tiềm năng của mỗi học sinh, các nhà giáo dục được khuyến khích tập trung vào việc nuôi dưỡng một môi trường học tập nơi mọi học sinh đều cảm thấy được đánh giá cao và có khả năng thành công, bất kể xuất phát điểm của các em.