Nghiên cứu mới đây đã làm sáng tỏ mối liên hệ chặt chẽ giữa tình trạng căng thẳng mãn tính và thói quen hút thuốc lá. Một phát hiện đáng chú ý là những người hút thuốc thường xuyên trải qua mức độ căng thẳng cao hơn so với những người không hút. Vòng luẩn quấn này được thúc đẩy bởi sự phụ thuộc vào nicotine, nơi mà cảm giác giảm căng thẳng tạm thời từ việc hút thuốc nhanh chóng nhường chỗ cho sự căng thẳng do hội chứng cai thuốc, từ đó thôi thúc họ tiếp tục hút.
Một nghiên cứu theo chiều dọc tại Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng căng thẳng tâm lý xã hội, bắt nguồn từ các vấn đề gia đình, tài chính và công việc, có mối tương quan mạnh mẽ với việc tiếp tục hút thuốc và những nỗ lực cai thuốc không thành công. Cụ thể, căng thẳng cao gần như làm tăng gấp đôi khả năng tiếp tục hút thuốc, bất kể xuất thân kinh tế xã hội của mỗi người. Điều này cho thấy, căng thẳng không chỉ là yếu tố thúc đẩy hành vi hút thuốc mà còn là rào cản lớn đối với việc từ bỏ nó. Các phản ứng với căng thẳng và sự suy giảm khả năng tập trung cũng có liên quan mật thiết đến tỷ lệ tái phát hút thuốc. Những cá nhân có xu hướng hành động bốc đồng hoặc dễ bị phân tâm khi đối mặt với căng thẳng có nhiều khả năng quay trở lại với thuốc lá sau khi đã cai thành công, hiện tượng này đặc biệt rõ rệt ở nhóm người trẻ tuổi.
Để hỗ trợ quá trình cai thuốc, các chuyên gia khuyến nghị những phương pháp quản lý căng thẳng hiệu quả như thực hành hít thở sâu, vận động thể chất ngắn ngày và uống đủ nước. Việc từ bỏ thuốc lá không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh ung thư mà còn góp phần cải thiện tâm trạng và giảm lo âu về lâu dài. Nghiên cứu từ Đại học Birmingham (Anh) cho thấy, việc bỏ thuốc lá có thể mang lại những cải thiện đáng kể về sức khỏe tinh thần, tương đương hoặc thậm chí vượt trội hơn so với việc sử dụng thuốc chống trầm cảm.
Thực tế, nhiều người lầm tưởng rằng hút thuốc giúp giảm căng thẳng và thư giãn. Tuy nhiên, nicotine trong thuốc lá, dù ban đầu có thể mang lại cảm giác dễ chịu tạm thời nhờ giải phóng dopamine, nhưng về lâu dài lại làm tăng nhịp tim, huyết áp và gây ra cảm giác lo lắng, bồn chồn. Khi nồng độ nicotine giảm xuống giữa các lần hút, các triệu chứng cai thuốc sẽ xuất hiện, làm gia tăng căng thẳng và lo âu. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn sức khỏe tâm thần như trầm cảm và lo âu, do kích hoạt giải phóng cortisol, một loại hormone gây căng thẳng.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng, việc đối phó với căng thẳng một cách lành mạnh là chìa khóa để cai thuốc thành công. Các hoạt động như trò chuyện với bạn bè, gia đình, tập trung vào hiện tại, duy trì chế độ ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và thực hiện các hành động tử tế với người khác đều là những cách hiệu quả để giảm bớt căng thẳng. Giảm hoặc loại bỏ caffeine cũng có thể giúp giảm cảm giác căng thẳng. Quan trọng là chấp nhận rằng cuộc sống luôn có những thăng trầm và tìm ra những phương pháp đối phó phù hợp với bản thân để duy trì sự cân bằng và sức khỏe tinh thần.