İran, nükleer programıyla ilgili olarak İngiltere, Fransa ve Almanya ile 25 Temmuz 2025 tarihinde İstanbul'da yeni görüşmeler gerçekleştirecek.
Bu toplantı, Haziran 2025'te İran topraklarına yönelik ABD destekli saldırıların ardından gerçekleşecek. Görüşmelere, İran'ın Hukuki ve Uluslararası İlişkiler Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazem Garibabadi ve Siyasi İşler Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bakıri Kani'nin katılması bekleniyor. Bu müzakereler, 16 Mayıs 2025'te İstanbul'da yapılan ve taraflar arasında ortak bir zemin oluşturmayı amaçlayan önceki görüşmelerin bir devamı niteliğinde.
Görüşmelerin ana gündem maddelerinden biri, İran'ın Avrupa ülkelerinin Birleşmiş Milletler yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koyabilecekleri "geri çağırma" (snapback) mekanizmasına ilişkin tutumu olacak. Bu mekanizma, özellikle ABD ile devam eden gerilimler göz önüne alındığında büyük önem taşıyor.
2015 yılında İran ile P5+1 ülkeleri (Çin, Fransa, Almanya, Rusya, İngiltere ve ABD) arasında imzalanan İran nükleer anlaşması, ABD'nin 2018'deki çekilmesinden ve Tahran'a yönelik yaptırımların yeniden uygulanmasından bu yana önemli aksaklıklar yaşadı. İran, anlaşmaya yönelik taahhütlerini azaltırken, Avrupa ülkeleri de ABD yaptırımlarının ekonomik etkisini telafi etmekte yetersiz kaldı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan, Avrupa ülkelerinin "geri çağırma" mekanizmasını uygulama konusunda yasal bir dayanakları olmadığını belirterek, bu ülkelerin "nükleer anlaşmanın temelini baltaladığını ve faydalarını fiilen geçersiz kıldığını" vurgulamıştı. Avrupa ülkeleri ise anlaşmaya varılmaması halinde yaptırımları yeniden yürürlüğe koymak için Ekim ayına kadar süreleri olduğunu belirtiyor.
Bu görüşmeler, İran'ın nükleer programını sınırlama karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören 2015 tarihli Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (JCPOA) canlandırılması çabalarının bir parçasıdır. ABD'nin 2018'de anlaşmadan çekilmesiyle birlikte JCPOA önemli zorluklarla karşılaştı. İran, nükleer faaliyetlerine yönelik kısıtlamaları geri çekerken, Avrupalı taraflar vaat edilen ekonomik faydaları sağlamakta zorlandı. Avrupa ülkeleri, İran'ın taahhütlerine uymaması durumunda BM yaptırımlarını yeniden uygulamak için "geri çağırma" mekanizmasını kullanma tehdidinde bulunuyor. İranlı yetkililer ise bu mekanizmanın yasal bir dayanağı olmadığını ve durumu daha da karmaşık hale getireceğini savunuyor.