Een baanbrekende studie van Curtin University, gepubliceerd op 17 juli 2025, werpt een onthutsend licht op de toenemende interferentie die de Starlink-satellieten van SpaceX veroorzaken voor radioastronomie. De bevindingen, die de impact op een aanzienlijk deel van de hemelbeelden aantonen, benadrukken een cruciaal spanningsveld tussen technologische vooruitgang en fundamenteel wetenschappelijk onderzoek.
De studie, die 76 miljoen hemelbeelden over een periode van vier maanden analyseerde, onthulde dat tot wel 30% van deze beelden verstoord werd door onbedoelde radio-emissies van de satellieten. Deze emissies, afkomstig van de boordelektronica, lekken in frequentiebanden die specifiek voor radioastronomie zijn gereserveerd, waardoor de zwakke radiosignalen die essentieel zijn voor het bestuderen van het universum, worden overstemd. De impact van deze interferentie is wereldwijd voelbaar, maar krijgt in Nederland bijzondere aandacht. Onderzoekers die gebruikmaken van de Low Frequency Array (LOFAR)-telescoop, een van 's werelds meest gevoelige radio-observatoria, hebben geconstateerd dat de nieuwere generatie Starlink-satellieten tot wel 32 keer meer onbedoelde radio-emissies produceren dan hun voorgangers. Deze emissies kunnen tot 10 miljoen keer helderder zijn dan de zwakste kosmische objecten die LOFAR bestudeert, wat de vergelijking oproept met het proberen te zien van een zwakke ster naast een volle maan.
Dit fenomeen is bijzonder zorgwekkend omdat het de mogelijkheid om verre exoplaneten, zwarte gaten en de vroege momenten van het universum te bestuderen, ernstig kan belemmeren. De Nederlandse overheid behoort tot de Europese landen die hun bezorgdheid hebben geuit bij internationale regelgevers over de interferentie die satellieten veroorzaken met radioastronomische diensten, wat de noodzaak van een gecoördineerde aanpak onderstreept.
De kern van het probleem ligt in het feit dat de huidige regelgeving van de Internationale Telecommunicatie-unie (ITU) zich voornamelijk richt op opzettelijke transmissies en een lacune vertoont met betrekking tot onbedoelde emissies van satellietelektronica. Dit creëert een uitdaging voor astronomen, aangezien deze onbedoelde signalen moeilijk te voorspellen en te filteren zijn. Hoewel er constructieve gesprekken gaande zijn met SpaceX, is de snelle uitbreiding van satellietconstellaties zoals Starlink, met plannen voor tienduizenden extra satellieten, een duidelijke indicator dat deze uitdaging alleen maar groter zal worden.
De situatie vraagt om een proactieve houding van beleidsmakers en de industrie om een balans te vinden die zowel technologische innovatie als de voortzetting van cruciaal wetenschappelijk onderzoek waarborgt. Het is een oproep tot collectieve verantwoordelijkheid om het hemelruim te beschermen als een venster op het universum, zodat toekomstige generaties de diepste geheimen ervan kunnen blijven ontrafelen.