Wetenschappers van de LKS Faculteit Geneeskunde aan de Universiteit van Hong Kong (HKUMed) hebben een baanbrekende ontdekking gedaan over hoe het Epstein-Barr virus (EBV) de progressie en uitzaaiing van neuskeelholtekanker (NPC) aanstuurt.
Dit veelvoorkomende virus, dat wereldwijd meer dan 95% van de volwassenen infecteert, blijkt de driedimensionale structuur van het menselijk genoom binnen kankercellen te manipuleren via een 'haak'-mechanisme. Dit leidt tot tumorontwikkeling en metastase. Het onderzoek, gepubliceerd in 2024, onthult dat EBV, dat in NPC-cellen voorkomt als extrachromosomaal DNA (ecDNA), zich fysiek 'vastgrijpt' aan specifieke regio's van het menselijk chromatine. Deze interactie reorganiseert de driedimensionale conformatie van het genoom, wat epigenetische schakelaars beïnvloedt die de genexpressie reguleren.
Dit proces kaapt de epigenetische machinerie van de gastheercel, bevordert virale persistentie en oncogene processen, vergemakkelijkt immuunontwijking en verhoogt het metastatische potentieel. Professor Dai Wei, de hoofdonderzoeker, beschrijft EBV als een 'dynamische architect van kankerprogressie' die fysiek het gastheergenoom herconfigureert. Om deze bevindingen te valideren, analyseerde het team tumorweefsels van 177 NPC-patiënten uit medische centra in Hong Kong en Guangzhou. Hierbij werden genomische signatuermarkers geïdentificeerd die het risico op uitzaaiing voorspellen.
Experimenten met epigenetische medicijnen en CRISPR-Cas9 om de virale-gastheer genomische verbinding te verstoren, resulteerden in een vermindering van EBV en een vertraagde tumorgroei, wat de therapeutische potentie van deze aanpak onderstreept. De associatie tussen EBV en NPC is al langer bekend, maar het precieze mechanisme waarmee EBV oncogenese en uitzaaiing drijft, met name de invloed op genoomarchitectuur, was tot dit onderzoek onduidelijk.
NPC, een kanker die voornamelijk voorkomt in Zuid-China, vormt een aanzienlijke klinische uitdaging vanwege uitzaaiingen, die de mortaliteit sterk beïnvloeden. Hoewel de vijfjaarsoverlevingskansen voor patiënten met gemetastaseerde NPC drastisch kunnen dalen tot slechts 20-30%, biedt dit nieuwe inzicht hoop op gerichte therapieën. Dit onderzoek, ondersteund door financiering van onder andere de Research Grants Council van Hong Kong, opent nieuwe therapeutische wegen door zich te richten op de 'haak'-interface van het virus.
De bredere wetenschappelijke gemeenschap verwacht dat dit werk de grenzen van virale oncologie en kanker-epigenetica zal verleggen, en de ontwikkeling van precisietherapieën zal stimuleren om de klinische resultaten voor virusgeassocieerde kankers te verbeteren. De ontdekking van EBV's structurele invloed biedt een dubbel voordeel: gerichte therapieën kunnen de tumorprogressie bij de virale oorsprong onderdrukken en mogelijk de bijwerkingen en resistentie van conventionele behandelingen verminderen.