Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC) vừa đưa ra cảnh báo về sự gia tăng đáng kể của thị trường ma túy tổng hợp trên toàn cầu. Các chất này, bao gồm methamphetamine, ecstasy và các loại opioid tổng hợp như fentanyl, ngày càng phổ biến do khả năng sản xuất và phân phối dễ dàng, không phụ thuộc vào điều kiện nông nghiệp.
UNODC đặc biệt nhấn mạnh sự hiện diện ngày càng tăng của các opioid tổng hợp, nhất là fentanyl và các chất tương tự, có độ mạnh cao hơn heroin gấp nhiều lần. Theo các báo cáo, fentanyl mạnh hơn heroin khoảng 50 lần và morphin 100 lần. Các chất tương tự của fentanyl, như carfentanil, thậm chí còn mạnh hơn gấp 100 lần so với fentanyl. Sự gia tăng này đã dẫn đến các cuộc khủng hoảng y tế công cộng nghiêm trọng, với số ca tử vong do quá liều tăng kỷ lục.
Bắc Mỹ và Đông Á, Đông Nam Á là những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, chiếm gần 80% số vụ thu giữ methamphetamine trên toàn cầu. Riêng tại Đông và Đông Nam Á, lượng methamphetamine bị thu giữ vào năm 2023 đã đạt mức kỷ lục 190 tấn, trong đó 89% đến từ Đông Nam Á. Các vụ thu giữ viên nén methamphetamine cũng đạt mức cao nhất từng được ghi nhận trong khu vực.
Các nhóm tội phạm có tổ chức đang nhanh chóng thích ứng với các quy định, khai thác lỗ hổng pháp lý và sử dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo để tìm kiếm các hóa chất thay thế cho sản xuất ma túy. Các phương thức vận chuyển mới, bao gồm cả máy bay không người lái và giao hàng qua bưu điện, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn hơn. Điều này dẫn đến việc các vụ thu giữ chất tổng hợp đang vượt qua các loại ma túy truyền thống có nguồn gốc thực vật.
UNODC kêu gọi tăng cường hợp tác quốc tế, cải thiện khả năng phát hiện sớm các chất mới nổi và mở rộng các dịch vụ y tế công cộng để đối phó với thách thức toàn cầu này. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, khu vực tư nhân và các tổ chức quốc tế là cần thiết để phá vỡ chuỗi cung ứng và ngăn chặn tác hại. Các quốc gia cần ưu tiên hạn chế dòng hóa chất tiền chất vào các khu vực sản xuất ma túy, cũng như đầu tư mạnh mẽ hơn vào công tác phòng ngừa và giảm cầu.