Teheran, 28 augustus 2025 – Iran heeft aangekondigd bereid te zijn om zijn nucleaire programma te hervatten en deel te nemen aan diplomatieke onderhandelingen, te midden van de escalerende spanningen met Europese landen. De aankondiging, gedaan door de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken op 19 augustus 2025, volgt op oproepen van Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk (de E3) om Iran te verzoeken zijn nucleaire activiteiten stop te zetten.
De E3-landen hebben Iran beschuldigd van het schenden van de resoluties van de VN-Veiligheidsraad en het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), het nucleaire akkoord uit 2015. Zij hebben de procedure gestart om VN-sancties tegen Iran opnieuw in te voeren, een proces dat bekend staat als de 'snapback'-clausule. Dit mechanisme, vastgelegd in VN-Veiligheidsraadresolutie 2231, staat toe dat eerdere sancties worden hersteld als een partij zijn verplichtingen niet nakomt. De E3 heeft deze stap gezet omdat Iran de limieten van het JCPOA overschreed, waaronder de verrijking van uranium tot bijna wapengeschikte niveaus van 60% en een gebrek aan transparantie met betrekking tot inspecties door het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).
Iran heeft gereageerd door te stellen dat de Europese actie ongerechtvaardigd, illegaal en zonder wettelijke basis is. Het land heeft gedreigd zijn medewerking met het IAEA te beëindigen als de sancties worden hersteld. Iran's minister van Buitenlandse Zaken benadrukte dat eerdere stappen om geschillen op te lossen in 2018 werden genomen als reactie op de terugtrekking van de VS uit het akkoord en de daaropvolgende sancties. Iran beschouwt elke poging om resolutie 2231 te schorsen of sancties op te leggen als een schending, waarop het een 'beslissende en evenredige' reactie zal geven.
De huidige situatie escaleert twee maanden na recente aanvallen op Iraanse nucleaire installaties door Israël en de Verenigde Staten. De E3-landen hebben een periode van 30 dagen ingeluid, die afloopt op 18 oktober 2025, de dag waarop de 'snapback'-clausule en andere cruciale bepalingen van resolutie 2231 vervallen. Deze resolutie, die het JCPOA uit 2015 bekrachtigde, stelt dat alle eerdere VN-sancties tegen Iran worden hersteld, tenzij de VN-Veiligheidsraad unaniem stemt om dit te blokkeren. Het mechanisme is uniek omdat het een omkering van de bewijslast inhoudt: sanctieverlichting vervalt automatisch, tenzij de Raad positief stemt om deze te handhaven.
De Europese ministers hebben aangegeven dat de komende 30 dagen cruciaal zijn voor een diplomatieke oplossing. Zij hebben Iran opgeroepen om stappen te ondernemen om het nucleaire geschil op te lossen, en benadrukken dat er een duidelijk diplomatiek pad vooruit is als Iran ervoor kiest. De Iraanse autoriteiten hebben echter aangegeven dat ze bereid zijn tot 'eerlijke en evenwichtige' nucleaire gesprekken als het Westen welwillendheid toont. De situatie blijft gespannen, met waarschuwingen van Iran over een 'harde reactie' als de sancties worden hersteld, en de mogelijkheid dat Iran zich terugtrekt uit het Non-proliferatieverdrag (NPV).