Sonda kosmiczna Juno należąca do NASA zidentyfikowała nowy, nieznany dotąd typ fal plazmowych w zorzach Jowisza. Odkrycie to, opublikowane 16 lipca 2025 roku w czasopiśmie „Physical Review Letters”, otwiera nowe perspektywy w zrozumieniu magnetycznego środowiska tej gazowej olbrzymki i może mieć wpływ na naszą wiedzę o zjawiskach kosmicznej pogody, które oddziałują również na Ziemię.
Naukowcy z Uniwersytetu Minnesoty w Twin Cities, analizując dane zebrane przez spektrometr obrazowania ultrafioletowego (UVS) sondy Juno podczas jej orbity polarnej, natrafili na niezwykły rodzaj fali. Nazwano ją falą Alfvéna-Langmuira. Powstaje ona w ekstremalnych warunkach panujących w okolicach Jowisza, gdzie niezwykle silne pole magnetyczne planety spotyka się z bardzo niską gęstością plazmy w rejonach polarnych. To połączenie sprawia, że fale te wykazują nietypowo niskie częstotliwości, odmienne od tych obserwowanych w ziemskiej magnetosferze.
„James Webb Space Telescope dostarczył nam pewnych obrazów zorzy w podczerwieni, ale Juno jest pierwszą sondą na orbicie polarnej wokół Jowisza” – powiedział Ali Sulaiman, adiunkt fizyki i astronomii na Uniwersytecie Minnesoty, który współkierował badaniami. W przeciwieństwie do ziemskich zórz, które tworzą charakterystyczne pierścienie wokół biegunów, pole magnetyczne Jowisza kieruje cząstki naładowane bezpośrednio do czapy polarnej, tworząc bardziej skoncentrowane i chaotyczne zjawiska. To właśnie te unikalne warunki pozwalają na powstawanie fal Alfvéna-Langmuira, które łączą cechy dwóch znanych typów fal – Alfvéna i Langmuira.
Odkrycie to ma istotne znaczenie dla lepszego zrozumienia zjawisk kosmicznych, które wpływają na Ziemię, w tym na działanie satelitów, sieci energetycznych i bezpieczeństwo astronautów. Naukowcy sugerują, że podobne zjawiska plazmowe mogą występować również na innych planetach posiadających silne pola magnetyczne, a nawet na gwiazdach. Dalsze badania prowadzone przez sondę Juno mają na celu pogłębienie wiedzy o złożonej magnetosferze Jowisza i jej interakcjach z naładowanymi cząstkami, co może przynieść kolejne przełomowe odkrycia w dziedzinie fizyki plazmy.