Z okazji Międzynarodowego Dnia Architekta, wydawnictwo "Lapas" zaprezentowało monografię poświęconą Jonasowi Mulokasowi, litewskiemu architektowi, którego twórczość silnie wpłynęła na zachowanie tożsamości narodowej w architekturze poza granicami kraju. Książka, zatytułowana "Jonas Mulokas: Architektoniczna tożsamość w globalnym świecie", została nominowana do Narodowej Nagrody Architektonicznej w kategorii teorii i popularyzacji.
Współautorami monografii są historyk architektury Vaidas Petrulis, historyk Brigita Tranavičiūtė oraz architekt Paulius Tautvydas Laurinaitis. Petrulis podkreślił, że Mulokas odegrał kluczową rolę w historii litewskiej architektury, szczególnie w kontekście odzyskiwania niepodległości i zachowania międzywojennych tradycji architektonicznych na emigracji. Badania do monografii obejmowały gromadzenie materiałów archiwalnych, w tym obszernej kolekcji rysunków odnalezionych w Santa Monica.
Architektura Mulokasa wyróżnia się silnym związkiem z litewską społecznością i współpracą z artystami takimi jak Vytautas Kazimieras Jonynas, Vytautas Kašuba i Bronė Jameikienė. Monografia analizuje również poszukiwanie architektonicznej tożsamości w dobie globalizacji, zwracając uwagę na napięcie między techniczną unifikacją a dążeniem do zachowania lokalnego charakteru. Petrulis zaznaczył, że architektura diaspory odgrywa istotną rolę w podtrzymywaniu litewskiej tożsamości.
Wręczenie Narodowych Nagród Architektonicznych 2025 odbędzie się 30 czerwca w Teatrze Dramatycznym im. Juozasa Miltinisa w Poniewieżu. Nagrody te mają na celu uhonorowanie najważniejszych dzieł architektonicznych, które przyczyniają się do kształtowania litewskiej tożsamości urbanistycznej i kulturowej. Prezentacja monografii o Mulokasie stanowi doskonałą okazję do zapoznania się z jego twórczością i jej znaczeniem dla historii litewskiej architektury.
W Polsce, gdzie przywiązuje się dużą wagę do historii i tożsamości narodowej, szczególnie istotne jest podkreślenie roli Mulokasa w zachowaniu litewskich tradycji architektonicznych poza granicami kraju. Jego praca, stanowiąca pomost między przeszłością a teraźniejszością, może być inspiracją dla polskich architektów i historyków sztuki.