Nowe badania naukowe rzucają światło na złożoną zależność między chronicznym stresem a paleniem tytoniu, wskazując, że osoby palące często doświadczają wyższych poziomów napięcia niż ich niepalący rówieśnicy.
Ten destrukcyjny cykl jest napędzany przez uzależnienie od nikotyny. Chwilowa ulga przynoszona przez papierosa jest szybko zastępowana przez stres wywołany objawami odstawienia, co skłania do sięgnięcia po kolejnego papierosa. Badania longitudinalne przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały silną korelację między stresem psychospołecznym – wynikającym z problemów rodzinnych, finansowych czy zawodowych – a utrzymującym się paleniem oraz niepowodzeniami w próbach rzucenia nałogu. Okazało się, że wysoki poziom stresu niemal podwajał prawdopodobieństwo trwania w nałogu, niezależnie od statusu społeczno-ekonomicznego.
Mechanizmy związane z reakcją na stres oraz luki w koncentracji również mają znaczący wpływ na wskaźniki nawrotów do palenia. Osoby, które są bardziej podatne na podejmowanie ryzykownych zachowań pod wpływem stresu lub łatwo się rozpraszają, częściej wracają do nałogu po okresie abstynencji. Zjawisko to jest szczególnie widoczne wśród młodych dorosłych.
Badania podkreślają, że nikotyna, choć może dawać chwilowe poczucie ulgi, w rzeczywistości zwiększa poziom kortyzolu, hormonu stresu, w dłuższej perspektywie. Osoby palące doświadczają większych wahań nastroju, a spadek poziomu nikotyny wywołuje drażliwość i niepokój, tworząc błędne koło. Co więcej, nikotyna przyspiesza tętno i podnosi ciśnienie krwi, dodatkowo obciążając organizm. Wbrew powszechnemu przekonaniu, palenie nie jest skutecznym sposobem na redukcję stresu; wręcz przeciwnie, może go nasilać.
Eksperci zalecają techniki zarządzania stresem, takie jak świadome oddychanie, krótkie sesje aktywności fizycznej czy odpowiednie nawodnienie, jako kluczowe wsparcie w procesie rzucania palenia. Badania naukowe potwierdzają, że regularna medytacja może obniżać poziom kortyzolu i poprawiać regulację emocji. Aktywność fizyczna, nawet krótki spacer, stymuluje wydzielanie dopaminy, co poprawia samopoczucie i łagodzi napięcie.
Badania sugerują, że osoby, które z sukcesem rzuciły palenie, doświadczają znaczącego spadku poziomu lęku. Z drugiej strony, u osób, którym się to nie udało, poziom lęku w dłuższej perspektywie wzrastał. To pokazuje, że niepowodzenie w rzucaniu palenia może generować dodatkowy stres. Warto podkreślić, że statystycznie potrzeba średnio siedmiu do ośmiu prób, aby skutecznie uwolnić się od nałogu, co podkreśla znaczenie wytrwałości i poszukiwania odpowiedniego wsparcia.
Zaprzestanie palenia nie tylko znacząco obniża ryzyko chorób nowotworowych, ale również, w dłuższej perspektywie, prowadzi do redukcji poziomu stresu, poprawy nastroju i zmniejszenia ogólnego poziomu lęku.