De recente overeenkomst tussen Oeganda en de Verenigde Staten om gedeporteerden te accepteren, heeft geleid tot aanzienlijke controverse, met name in de zaak van Kilmar Abrego Garcia, een inwoner van El Salvador die in Maryland woont. Garcia, die zich op 25 augustus 2025 vrijwillig meldde bij de Amerikaanse Immigratie- en Douanedienst (ICE), dreigt te worden gedeporteerd naar Oeganda, een land waarmee hij geen enkele band heeft. Deze mogelijke deportatie is onderdeel van een bredere overeenkomst tussen de VS en Oeganda voor het accepteren van gedeporteerden. De juridische vertegenwoordigers van Garcia hebben een federale rechtszaak aangespannen, waarin ze hun zorgen uiten over mogelijke mensenrechtenschendingen in Oeganda en het ontbreken van een 'reasonable fear interview'. Hoewel de overeenkomst tussen de VS en Oeganda naar verluidt stelt dat alleen deporteerden zonder strafblad en zonder minderjarigen zonder begeleiding worden geaccepteerd, blijven de details onduidelijk.
De situatie van Garcia is complex. Hij werd in maart 2025 per abuis naar El Salvador gedeporteerd, ondanks een gerechtelijk bevel dat hem beschermde vanwege mogelijke gevaren in zijn thuisland. Na zijn terugkeer in de VS in juni 2025, werd hij geconfronteerd met beschuldigingen van mensensmokkel, die zijn advocaten ontkennen en bestempelen als ongerechtvaardigd en wraakzuchtig. De Amerikaanse regering heeft toegegeven dat zijn eerdere deportatie een "administratieve fout" was.
De controverse rond de VS-Oeganda deal wordt verder aangewakkerd door het gebrek aan transparantie en de zorgen van mensenrechtenorganisaties en internationale waarnemers over de veiligheid en het eerlijke proces voor gedeporteerden. Critici in Oeganda, waaronder parlementsleden, hebben de afwezigheid van parlementaire goedkeuring voor de overeenkomst aan de kaak gesteld en speculeren dat de deal politieke en economische belangen dient, mogelijk in ruil voor handelsvoordelen of internationale gunsten.
De Amerikaanse regering heeft de afgelopen jaren dergelijke 'third-country' overeenkomsten gesloten met landen als Guatemala en El Salvador, wat leidde tot kritiek op het schenden van asielwetten en het verhogen van risico's voor migranten. De zaak van Kilmar Abrego Garcia illustreert de bredere implicaties van het Amerikaanse immigratiebeleid en internationale deportatieovereenkomsten. De complexiteit van zijn situatie, inclusief de eerdere verkeerde deportatie en de huidige dreiging van overplaatsing naar een onbekend land, werpt belangrijke ethische en juridische vragen op over de behandeling van migranten en de transparantie van internationale samenwerking op immigratiegebied.
Een federale rechter heeft de deportatie van Kilmar Abrego Garcia naar Oeganda tijdelijk geblokkeerd. Garcia, die op 25 augustus 2025 opnieuw werd vastgehouden door ICE tijdens een routinecontrole, heeft een rechtszaak aangespannen om zijn deportatie naar Oeganda te voorkomen. Zijn advocaten betogen dat hij geen eerlijk proces krijgt voor de mensensmokkelzaken die tegen hem lopen. De rechter uitte zorgen over de veiligheid van Garcia in Oeganda en zijn gebrek aan banden met het land. Deze juridische interventie schort voorlopig het plan van de Amerikaanse regering op om hem naar Oeganda te deporteren als onderdeel van een bredere overeenkomst.